Eerder schreef ik al over het schrijven met gevangenen. Ik beloofde dat ik ook de verhalen zou delen over de langere schrijfcontacten. Vandaag vertel ik het verhaal van Simon (niet zijn echte naam), met wie ik voor de periode van ongeveer een jaar heel intensief heb geschreven.

Nadat een andere penpal was gestopt met schrijven, besloot ik er een nieuwe penpal bij te nemen. Ik vroeg een nieuw adres aan via Inside Outside en kreeg het adres van Simon. Eigenlijk bemiddelt Inside Outside alleen voor gevangenen die levenslang of de doodstraf hebben gekregen. Simon zat echter nog in voorarrest in afwachting van zijn proces, maar had blijkbaar zo een rakende brief geschreven dat de stichting toch voor hem heeft bemiddeld. Simon was dus nog niet veroordeeld!

Simon was vanaf zijn eerste brief heel erg open over zijn verleden, wie hij was en wat hij had gedaan waardoor hij nu in de gevangenis zat. Hij stuurde me kopieën van krantenartikelen over hem en de bende waar hij lid van was geweest, maar ook over de moord die hij had gepleegd en het slachtoffer. Ondertussen vertelde hij me in zijn brieven zijn gehele levensverhaal vanaf zijn geboorte tot aan het moment dat hij mijn eerste brief ontving. Simon kon heel goed schrijven en het leek dan ook bijna alsof ik een soort roman aan het lezen was in heel veel etappes. Ergens voelde ik me wel speciaal en vereerd dat iemand die zo was uitgelicht in de media en daar alleen omschreven werd als harteloos monster, mij zo in vertrouwen nam. Simon schreef me over álles. Over zijn gevoelens, zijn gedachtes, zijn angsten, zijn twijfels, zijn bedenkingen bij de dingen die hij had gedaan, zijn geloof, zijn idealen.. En alles op een hele eerlijke en oprechte manier. Hij maakte de dingen niet mooier dan ze waren en probeerde ook zijn keuzes niet goed te praten.

Tijdens de brieven leek Simon door een diep proces te gaan. Waar hij in het begin nog fermer was in zijn overtuigingen, ging hij die door de brieven heen steeds meer in twijfel trekken. Zijn bende liet hem in de steek, de media beweerde van alles en zijn vooruitzichten waren somber. Het was heel bijzonder om te zien hoe hij al schrijvend tot nieuwe inzichten kwam. Ik noteerde hierover ooit een quote van hem uit één van zijn brieven en deelde die, met toestemming, al eens op het internet. Het ging om deze quote:

If I had met myself 10 years ago. If the “me” 10 years ago had met the “me” now, and heard myself tell me “this is wrong” I would have punched me in the face and called him a “traitor”. Thats what people like me are called if we start speaking out. “Traitors”. But I am not a “race traitor” just because I choose not to HATE people anymore. But thats what THEY say. How is it racial pride to hurt other people and attack them? Simply for being different? Just because I dont want to HATE people, how does that make me a traitor to my race? […] I hate seeing kids swept into a gang that disguises hatred and thuggery as ‘pride’. You are right when you say my views won’t change overnight. I will always be proud of my heritage and history. And if a black person insulted me or my race, I would fight then and there. I’m not “selling out” or being weak. I’m simply not going to hate people ever again untill they give me a reason! The best friend on earth I ever have may be a black man from darkest of Africa. I may be released from prison one day and have a child drowning in a pool and some Jewish man might jump in and save my child. Who am I to hate people? For years I always thought of L. I always said to myself “In an all-white country there would be no crime. And she would not have been killed and we would be married and have children.” And this fueled my hatred. Yet I now wonder how many of my victims over the last 10 years cried? How many times I left a person bleeding in the street, simply because they were not white. I wonder if they got out of bed, or the hospital the next day and carried a hatred of ALL whites because of what a few skinheads did to them? That is what I believe made me change. That made me realize there is good and bad in all races and I had become the “bad” in whites! A white man is dead because of our drunken hooliganism. This has woken me up as well.

Ik werd het verhaal en leven van Simon steeds meer in gezogen. En dat kwam vanuit een dubbel gevoel. Aan de ene kant voelde het alsof ik oprecht een vertrouwensband had met hem, maar aan de andere was het ook een soort perverse nieuwsgierigheid naar de man achter de moordenaar. Het leven van Simon stond zó ver af van het mijne en alles wat hij vertelde was ook heel interessant. Ik leerde alle ins en outs kennen van het bendeleven wat hij had geleefd. De regels, de wijze van rekruteren, de werkwijze, de manier van leiderschap. En dat was wel een heel leerzaam kijkje in een mij totaal onbekende wereld.

Maar ondertussen schreef ik wel met een échte crimineel, iemand die écht heel veel mensen kwaad had gedaan en iemand daadwerkelijk van het leven had beroofd. Ik wist inmiddels hoe het slachtoffer eruit zag, hoe hij heette, hoe zijn leven eruit zag. Wist wie zijn rouwende familie was, zijn ouders. Ik wist wat er was gebeurd, wie het hadden gedaan en wat eraan vooraf was gegaan. En dat was wel een heleboel kennis van iets héél erg naars waar ik zelf totaal buiten stond. Het zit in mijn karakter dat ik heel slecht kan begrijpen dat mensen andere mensen pijn kunnen doen, fysiek of mentaal. Van geweld word ik heel misselijk en het nieuws kijk ik vaak niet, omdat ik niet tegen de beelden kan van geweld, dode mensen en oorlog. Vaak als ik de artikelen las die Simon me stuurde of op internet nog nieuwe artikelen vond, werd ik heel misselijk van alles wat ik las. En hoe de man die ik zo goed had leren kennen ook zo in staat was andere mensen kwaad te doen, vond ik lastig te rijmen.

Naarmate het proces dichterbij kwam werd Simon overgeplaats naar de beruchte gevangenis van sherrif Joe Arpaio. Deze sherrif is in Amerika berucht vanwege zijn aanpak van gevangenen. Zo werken de gevangenen in tentenkampen in de woestijn bij zeer hoge temperaturen en zijn zij allen verplicht roze ondergoed te dragen. Brieven schrijven en ontvangen mogen ze niet. Alleen de ansichtkaarten van de gevangenis zelf mogen ze versturen en in die periode was het dus gedaan met de lange brieven.

Nu ik niet meer elke twee weken een lange brief in mijn handen had, maar alleen af en toe een kort ansichtkaartje, begon ik het gevoel van de vertrouwensband wat kwijt te raken en bleven de dingen die Simon gedaan had meer en meer door mijn hoofd spoken. Vragen als of iemand echt zo kan veranderen in zijn denkbeelden na een leven lang daarin geloofd te hebben, of hij mij ook kwaad zou kunnen doen, hoeveel slachtoffers hij in zijn leven gemaakt had.. Het bleef allemaal door mijn hoofd spoken.

Uiteindelijk brak de dag van het proces aan. Op internet kon ik een verslag terug zien. Voor het eerst zag ik de man met wie ik geschreven had op bewegende beelden terug. Van de zachtheid in zijn brieven was niets terug te zien. Er stond een harde man die weinig spijt betuigde op dat moment, maar vooral bezig was met zijn eigen hachje. En die zijn middelvinger op stak naar de camera.

Na de veroordeling werd Simon weer overgeplaatst en veranderde de toon van zijn brieven. Waar hij eerst voornamelijk alleen opgesloten had gezeten in een cel, maakte hij nu onderdeel uit van gen pop (general population) in de gevangenis. In die omgeving moest hij meer de harde man die voor niks en niemand bang is zijn. Door de rivaliserende bendes in de gevangenis zelf, de botsingen tussen verschillende rassen en zijn reputatie was hij doelwit in de gevangenis. Aangezien hij zijn bende de rug toe had gekeerd, stond hij er alleen voor. Die verharding was duidelijk terug te merken in zijn brieven. Hij schreef steeds minder open en begon ook naar mij harder te zijn. Waar ik voorheen alles kon zeggen/schrijven, moest ik nu op mijn woorden letten en waar het eerst niet gaf als een antwoord wat op zich liet wachten, kreeg ik nu meer en meer verwijten. Het proces waar hij doorheen ging, leek te zijn gestopt of te zijn gesloten en daarmee werd hij steeds meer de man die de media afschilderde. Ik begon bang te worden van hem, op te zien tegen het ontvangen van een nieuwe brief en het misselijke gevoel nam de overhand als ik aan hem dacht.

Uiteindelijk kwam dan ook het besef bij mij dat de brieven geen fictie waren geweest, maar het échte leven van een échte man die een échte misdaad had begaan. En dat onze raakvlakken daarmee ook minimaal waren. Het was heel bijzonder om zijn levensverhaal te mogen lezen en zijn wereld te leren kennen, maar toen het verhaal verteld was bleef er niets meer over. En schrijven uit angst is geen goede drijfveer. Het hele verhaal was eigenlijk teveel voor mij, niet te bevatten, te gruwelijk en heftig en bizar. En toen die connectie tussen ons weg was, bleef er iemand over die ik niets meer te bieden had. Ik had geen vriendschap, want ik kon geen vrienden zijn met iemand die alle dingen gedaan had die hij op zijn geweten had.

Ik ben nog altijd wel dankbaar dat ik zijn verhaal heb mogen lezen. Het heeft me wel geleerd dat ook achter het grootste monster ooit een kind, een jongen en iemand die lief had gezeten heeft. Het heeft me een kijkje gegeven in het bendeleven in de VS en geleerd dat goed en kwaad niet zwartwit is. Maar deze ervaring maakte ook dat ik na Simon geen nieuwe adressen meer heb aangevraagd, omdat ik niet nog eens zo een heftig contact aan wil gaan. Omdat ik over de nieuwsgierigheid naar de mens achter het kwaad heen ben en mensen die kwade dingen doen ook niet meer hoef te begrijpen. Het is ook de reden dat als mensen mij vragen naar het schrijven met gevangenen, ik voorzichtig ben en nooit zal zeggen “Doen!” Het is een afweging die je moet maken met het besef dat degene met wie je schrijft écht is…

Een volgende keer zal ik tot slot vertellen over mijn schrijfcontact met Tony. Een contact van een heel andere aard dan dat met Simon, veel dagelijkser en normaler. En misschien ook wat realistischer wat betreft hoe het schrijven met de gemiddelde gevangene is!

Liefs,
Kim