Afgelopen vrijdagochtend werd ik wakker. Meestal draai ik me nog wel een keertje om en geef mezelf de tijd om rustig wakker te worden. Dit keer schoot ik echter direct overeind, stootte mijn vriend wakker en pakte mijn telefoon. De eerste aflevering van de driedelige docuserie Brieven van Pancho van Shay Kreuger stond namelijk online. Nadat Shay begon te corresponderen met Pancho, een gevangene in de Nederlandse gevangenis die haar radio-programma vaak luisterde, besloot ze in deze docuserie op zoek te gaan naar zijn verhaal via de verhalen van anderen. De eerste aflevering was de aflevering waarin Shay met mij praatte over mijn vriendschap met Tony. Tony zit al bijna 15 jaar in de dodencel in Amerika, vanaf zijn negentiende. Van die 15 jaar, schrijven hij en ik er al bijna 14 met elkaar.

Brieven van Pancho: aflevering 1

Waarom ben ik aan het brieven schrijven begonnen? Welk advies heb ik voor mensen die ook willen gaan schrijven? Hoe is het schrijfcontact wat ik met anderen gehad heb afgelopen? Waarom schrijf ik met Tony wel nog steeds en met anderen niet? En wat doet het verhaal over Tony en mij met Shay en Pancho?

De aflevering is online te bekijken bij 3Lab:
https://www.vpro.nl/dorst/producties/brieven-van-pancho.html

Ook is de aflevering uitgezonden bij 3LAB op televisie. Hierbij is er nog een interview met Shay als extraatje, dus kijk vooral! Je kijkt het hier vanaf 9 minuten: http://www.npo.nl/3lab/30-10-2016/VPWON_1260206

Hoe was het om terug te zien?

Van tevoren was ik stik zenuwachtig. Hoe zou het zijn om mezelf terug te zien? Zou ik mezelf heel stom vinden of domme dingen vinden zeggen? En wat zouden ze eruit gepikt hebben na een hele dag filmen? Ik was heel zenuwachtig om het te gaan kijken. De eerste gedachte was: wat kort! Het is een aflevering van tien minuten en die waren zó om. Verder heb ik erg moeten grinniken om mijn jongste zoontje die Shay wantrouwend zat te bestuderen met een “wat doe jij in mijn huis?” blik in zijn ogen en de poes die door de tuindeur naar binnen gluurde. Wat me raakte was het verhaal van Shay. De fragmenten uit de brieven tussen haar en Pancho, waren nieuw voor mij, net als de openings- en afsluitingsshots. Wat me verder opviel was dat ik aan mezelf kon zien dat ik me op mijn gemak voelde. Dit was ook echt wel de verdienste van de crew en de super oprechte interesse van Shay in mijn verhaal. Nog nooit eerder heb ik zo uitgebreid verteld over dit schrijven en wat dit met mij doet. En zo was het best gemakkelijk om die camera te vergeten.

Na de opnames

Nadat de opnamedag voorbij was, werkte de dag nog heel erg door bij mij. Het zo uitgebreid praten over Tony, liet me toch wel heel erg terugkijken op alle brieven en alle jaren van contact. Uit de reacties van mensen op de uitzending, maak ik op dat mensen het idee hebben alsof de 14 jaar vriendschap ook uit 14 jaar intensief contact heeft bestaan. Zo is het echter niet. Er hebben zelfs jaren tussen gezeten waarin we elkaar hooguit één brief geschreven hebben. Soms zat hij in een depressie en liet niets van zich horen, andere periodes was ik zo druk met het dagelijks leven dat het me niet lukte me te verbinden met het zijne. Zo waren er dus jaren van regelmatige lange brieven, en jaren van heel zeldzaam contact. Maar gestopt is het nooit. Nu dankzij de opnames realiseer ik me dat het best bijzonder is om al zo lang contact te hebben met iemand, al helemaal gezien alle omstandigheden. Ik realiseerde me ook dat Tony inmiddels echt in mijn hart zit en ik oprecht om hem geef. Want hoezeer we ook verschillen, hoe onwerkelijk de hele situatie ook is, hij heeft me door heel veel dingen heen gesteund. Hij is altijd positief geweest tegen me, heeft me altijd aangemoedigd om iets moois van mijn leven te maken, heeft me gestimuleerd in mijn dromen en wensen. Hij heeft alle mensen van wie ik hou ook omarmd, leefde mee met de komst van de kinderen en vergaf het me als ik daar zo druk mee was dat ik er zes maanden over deed om terug te schrijven. En zoiets is helemaal niet zo vanzelfsprekend. Mensen benoemen steeds dat het mooi is van mij dat ik schrijf, maar vlak Tony daarin zeker niet uit. Want ik ben echt niet altijd de ideale penvriendin geweest! En hij heeft zo goed weten te dealen met mijn leven wat zich gewoon maar bleef ontwikkelen, me altijd alles gegund wat ik heb meegemaakt en hij heeft moeten missen. Hij is nooit jaloers geweest, heeft me nooit iets gevraagd wat ik niet kon geven en áls hij me om iets vroeg en ik nee zei, heeft hij die nee altijd gerespecteerd. Een vriendschap ontstaat alleen uit wederzijdse waardering en respect, zélfs in een extreme situatie als deze.

Nu ben ik vooral reuze benieuwd naar de rest van de afleveringen en hoe het contact tussen Shay en Pancho verder zal verlopen. In de tweede aflevering (die donderdag online komt!) bezoekt Shay een gevangenis en in de derde aflevering spreekt zij met een ex-gedetineerde. Kijken dus!!

Liefs,
Kim

PS. De kaart die we verstuurd hebben is van Zinvol, die kaart kochten we bij het geweldige Dit Dus by Co en de jammie koffie dronken we op mijn favoriete plekje in Zierikzee: lunchcafé Le Parfait.